Aanniaqtailinirmun

Tiibii

Hunauyuq Tiibii?  

Tiibii (TB) hiamittaaqtuq aanniarut tapkuninga qupilrungnik hiamitiqtaaqtuq ikiatigun taima inuk kituliqaak TiiBiiqaqtimik qallakhugumi, tagyugumi, anirhaaryumigumi, uqagumiluuniit. Ayungnautiqaluaqtuq puvaknun anirhaarvingit ayungnautiqarniaqturlu allanun timingminun.

TiiBii aanniarut iluanungakpaktuq timingnun anirnikkut talvuuna quplirukkut iliqatigiikhimayuq ikiangani inungnun piqaqtunik TiiBiimik aanniarutmik. Tamna katitiqhimayuq timaani TiiBiimik qulirungmik aulaniqaqtun imailiukhutik:

  • hiamitiqtaaqtunik aanniarutit uminga
  • Ikiani aulahimayunik qingakutlu
  • Iliqatigiikhimayunik ikianiitunik
  • Idjuhinga inum Aulaniqaqtuq TiiBiimik

Malrunguyut qanuritmangaangit TiiBiinik; Aulahimaaqtun TiiBiinik, hiniktututlu (imaaluuniit naunairutiqaqtuq hiniktuq TiiBii). 

Hinikhimayuq TiiBii

Hiniktutun itunik (hinktuq) Tiibiinik aanniarut naunairutiqaqtuq Tiibiinik halumairungit timingniitun kihimi hiniktutun itun angikliyumingiturlu. Hinikhimaaqtumik TiiBiimik imainiaqtutin:

  • Kidjaumalimaitutin hiamitiqtitilimaitanlu Tiibii allanun inungnun.
  • Aanniaqtitlimaituq allanun
  • Ilitagidjutiqangituq TiiBiinik aanniarutingnik/ilitagidjutikharniklu  
  • Ayungnautiqarniaqtun pivalliayaangat TiiBiinik aanniarutingnik havautituqtautinanik talvuuna LTBImik iniqtiqtinanik 

Aulayunik Tiibiinik  

Tiibii (Tuberculosis - TB) aanniarut halumailrunit aanniarutimit hiamitpaktunik aanniartumit inungmit allanin talvuuna ikiatigun. TiiBiingit ayungnautitivaktuq puvaknun, kihimi ayungnautitiniaqtuq ilanganun timingnun, taimaitunik qaritangnun, qimilrungmunluuniit. Havautituqtaugiaqaqtun mamitigiaqaqhunilu, kihimi havautikhaitumik huirniaqtutin.

Naunaitun ilitagidjutikhangit naunairutikhangitlu: 

  • Qallakhuinaliqtuq 3nik havainirnik avatqukhugulu
  • Kidjaumainaliqhutik unuamilu aumallukpakhutik
  • Niriumaluaguiqhutik qapaliqhutikluuniit
  • Qallakhuligaangavit aukmik qallaliqpaktuq 
  • Unaguhuinaliqhutiklu 

Itqaumayakhaq! Pilimaitutin aulahimayumik aulangitunik TBnik talvanga:   

  • Kahaguvit ukkuangit tiguqpiit
  • Haluqtaqhimaaruvitluuniit allanun
  • Niuqautikhat hikuliat qalutit
  • Aannuraanganik atuguvit allat piutigiyainik
  • Iqitkuvit allanik

Atautimiiliqta ihivriuqtauyaangat Havautikhagianganiklu

Upautilugu nunalaani munarhitkut ihivriuqtauyaangat TiiBiimik. Hivayagiaqaqtutin 1-833-975-6331, akiiturlu, naunaiqyumirutikharnik. Talvani, uqaqqatigiaqaqtutin inungnik humiliqaak itqumadjutiqaqtunik ilihimayukharnik hanaqidjutikharnik talvuuna TiiBiinik.

Akhurnaqtuq ihivriuqtauyaangat TiiBiinik munagidjutikharnik ilingnik, ilagiyanganik nunalaanilu nuatqatigiyanganik. Ihivriuqtauyaangat hivulliuyuq atuqtakhangit naunaiyaiyaangat nunalaani aulahimaagianganik Hakugiktumik TiiBiiqarnaitumiklu.  Atuquluhi ilagiyangnik, ilannatit, nunalaani nuatqatigiyangnik ihivriuqtauyaangat. Upautilugu nunalaani munarhitkut piyaangat TiiBiinik ihivriudjutikharnik, hivayaqlutinluuniit 1-833-975-6331 naunaiqyumirutikharnik hunauyuq TiiBiinik ihivriudjutikharnik, humilu pigiaqaqtutin.

TiiBiinik ihivriudjutikhat havautikhangitlu tamangnik akiqangitun. Ihivriungniq munagidjutiqaqtuq ilingnun, ilagiyanganik, nunalaani nuatqatigiyangnik tautuktitiniaqtuq munagidjutiqaqtutin inuuhiringnik inuuhiringitlu inungnun tamainun. 

Havautikhangit pigiaqaqtun nunalaagiyangnik. Havautikhangit ikayuutiginiaqtun aanniaqtailiqiyaangat hiamitirnaitumiklu TiiBiimik. Tingmigiaqangitutin aihinun ihivriuqtauyaangat havautikharnikluuniit TiiBiinik. Pigiaqaqtutin TiiBiinik ihivriudjutikharnik havautikharniklu nunalaani munarhitkuni. Akhurnaqtuq qinigianganik havautikharnik piqalliguvit TiiBiimik.  Atuqulugit ilagiyatin, ilanatitlu nunalaanilu ilauyunik ihivriuqtauqulugit unalu, pigiaqagumik, havautikharnik TiiBiimik talvanga nunalaani munarhitkuni. 

TiiBii mamitirutiqaqtuq

Tamna TiiBii ihivirudjutit naunairutiqaqqan TiiBiiqaliqtutin amigaivyaktunik ihivriudjutikharnik iniqtiqtauyukhat. Ukuat ilauyut ihivriudjutikhangit, ilauqaqtun tivuarnik ihivriuqtauyukharnik, qatqatin Xsuraiqtauyukhaq, ilitagidjutikhangit naunairutilugit, iniqtiqtauniaqtun naunaiyaiyaangat TiiBiit hiniktuq aulayurluuniit

Tamangnik hinikhimayunik TiBiinik aulayuniklu TiiBiingit havautikharnik ihuaqhaqtaugiaqaqtun. Havautituqtaungitkuvin, hiniktunik TiiBiinik aulagiaqarman aulalirluni TiiBii. Aulahimayut TiiBiingit ayungnautiqarniaqtq havautituqtauhimaitumik.

Inuit kituliqaak ilaugiaqaqtun Hakugikhaiyaangat TiiBiimiklu Piqarnaitumik. Inuit kituliqaak ikayugiaqaqtun ikayuutikharnik nunalaamingni Hakugikhaiyaangat TiiBiimiklu piqarnaitumik. Atuqulugit tamapti ihivriuqtauqulugit, naunaiqhimaluhi ikayuutigikharnik tuniyuhi tapkuninga pihimaaqtun havautikharnik, iliqatigilugitlu kangikhidjutikhangit talvuuna TiiBiinik. .

TiiBiinik Kangiqhidjutikhangit:

Kangiqhidjutikhaq #1: TiiBii mamitirutiqaqtuq.

Kangiqhidjutikhaq #2: TiiBii aanniarut ayungnautiqaqtitiniaqtuq tamainun timingmini, tapkuat kihinguqtauniaqtun, nuyatit, kukikkit, kigutitin.

Kangiqhidjutikhaq #3: Hinikhimayuq TiiBiingit naunairutiqaqtuq TiiBiinik hiniktun aulangiturlu timingni. TiiBiinilimaitutin allanun hinikhimayunik (hiniktuq) TiiBiimik.

Kangiqhidjutikhaq #4: Naunaitun ilitagidjutikhangit aulahimayunik TiiBiiqaqtunik ilauyut: qallakhuqtunik aukmik pingahunik havainirnik, unuami aumaluktun kidjaumaliqtunlu, unaguhuinaqhimainaliqtunik, uqumaitilaangitlu aunmutpalialiqhutik.

Kangiqhidjutikhaq #5: TiiBii ikiani aulahimayuq, naunairutiqaqhimayuq hiamitiqtaaqtuq ikiatigun inungnin aulaniqaqtunik TiiBiimik puvainin iliqatigiyanganik ikianganik allanik inungnik.

Kangiqhidjutikhaq #6: Inuit hakuikhimayunik idjuhingit hakuiktun nanminikkut piilimaitun timingni, taimaitun nukakhiuvalaaqtunik, inirnikhat inuitlu allatqiinguyunik inuuhirikluktunik, pigiaqaqtun TiiBiinik aanniarutingnik.

 Nunaqyuami TiiBiiniqaqtun Ubluanga

Aulahimaaqta ilagiyaptingni Nunavunmi Hakugikhaihimaluta TiiBiiqangnaitumik! Atuqhimaaquyavut tamaita nunalaangit ilauhimaaqtukharnik talvuuna Nunaqyuaptingnik TiiBii Ubluangani Auladjutikhatigun. Akhurnaqtuq imaa, inungnik pulaaquyavut nunalaani munarhitkut ihivriuqtauyaangat. Ihivriuqtauyaangat hivulliuyuq atuqtakhangit naunaiyaiyaangat nunalaani aulahimaagianganik Hakugiktumik TiiBiiqarnaitumiklu.

Nunaqyuaptingnik TiiBiinik havakhimayuq angikliyumiqtitiyaangat nunalaani ilituqhaidjutikharnik TiiBii aulahimaarniaqtuq aanniarut humiliqaak nunaqyuaptingni. Ublumimun aulaniqaqhimayuq naunairutikharnik ublunga talvuuna ukiunganik 1882mi Taakti. Robert Koch tuhaqtitivakhimayuq ilituqhaivakhimayuq auladjutinga TiiBii, tamna TiiBiingit aanniarut. Kochngum kangiqhimayaa angmadjutikharnik talvuuna hivunikhangit havautikharnik mamitirutikharniklu TiiBiinik.

Ihivriuqtaulutin, Havautikharniklu pilutin.
Upaklugu nunalaani munarhitkut ihivriuqtauyaangat, hivayaqlugitluuniit 1-833-975-6331 piyaanganik naunaiqyumirutikharnik!

Una makpirvia ikajuutauva?

Quana uqaqvigijatin Nunavut Kavamanga 

Tujuqtailutin qajarnaktunik inmiluunniit naunaijautinik, taapkuningalu (kiqliqanggittut): social insurat nampainnik, anniviit, naunaijautaitlu aadla inuit, aanniaqtailirnirmunluunniit naunaijautinik.  Tujuinnaklugu naittumik naunaijautimik ihumagijarniq ihumaaluutigijarniqluunniit qanuqlu uqaqvigittaaqtarniq. Naunaittiarniaqtaqqut ihuatqiaq inungmik uqaqvigijarnik naunaittiariami naunaijautinik kiuttaagumiklu apikkuutirnut ihumagijarnikluunniit.